Taalproblemen?

Toen ik bezig was met het opzetten van een interactieve kaart met romaanse kerken in Saône-et-Loire op basis van “Le site sur l'Art Roman en Bourgogne” was ik al eens aangelopen tegen Loisy, een dorpje in de Bresse, waar een romaans huis moest liggen.

Château - Loisy

Een kerk is nog wel te vinden m.b.v. diverse kaarten, maar een huis ergens in een dorp is andere koek. Het brein achter bovengenoemde site, van Boxtel, kwam met de mededeling, dat Loisy een beetje een moeilijk geval was: het ging om wat romaanse beeldjes uit de motte féodale, die in musea elders ondergebracht waren. De locatie van deze motte kon hij overigens wel redelijk goed opgeven; die bleek bij een kasteel in het dorp te liggen.
Niet gehinderd door al te veel talenkennis, nam ik aan dat een motte, analoog aan het Engelse “moat”, een slotgracht was. Dat paste ook mooi bij de opgegeven locatie. Een woordenboek had me wat beter op weg kunnen helpen, maar waarom zou je een woordenboek raadplegen als je het “antwoord” al kent?

"Slotgracht" - Loisy

Een paar dagen terug waren we weer eens op jacht in de Bresse en toen bezochten we ook Loisy. Midden in het dorp lag het château, en er vlakbij liep nog een sloot die met wat fantasie best een slotgracht had kunnen wezen. Het enige dat niet goed rijmde in dit verhaal was dat van Boxtel doorgaans, zo niet altijd, de oorspronkelijke plaats delict aangeeft. En beeldjes uit een slotgracht, die kunnen in principe overal vandaan zijn gekomen. Mijn brandende vraag werd dus : waar kwamen die beeldjes oorspronkelijk vandaan? Uit de slotkapel, of uit een oude kerk die daar had gestaan? Uit het antwoord bleek dat een motte féodale een mottekasteel of –burcht is. Een mottekasteel was gebouwd op een (vaak kunstmatige) heuvel. De burcht bij Leiden is er een voorbeeld van. De beeldjes kwamen dus uit de oorspronkelijke burcht, waar waarschijnlijk nauwelijks nog iets van over is op de heuvel na maar die min of meer lag daar waar de resten van het moderne kasteel nu staan.
Het volgende item op de lijst van uit te zoeken zaken is het vinden van de beeldjes in de musea van Romenay en Mâcon!

Resten van het kasteel - Loisy

Gasten van La Tuilerie de Chazelle kunnen in de Bresse gelukkig meer vinden dan niet meer bestaande gebouwen; op maandagochtend bijvoorbeeld heeft Louhans een heel gezellige grote markt, met o.a. pluimvee en kleinvee.

Inbreken

Ooit wel eens voor een deur gestaan en dan merken dat je de sleutel vergeten bent?

De Emmaüsgangers - Saint-Julien in Laizy

Afhankelijk van de deur hoeft daar niet altijd de slotenmaker aan te pas te komen. Bij dubbele deuren, waarvan één deel vergrendeld wordt met een verticale pen die in een gat in de vloer dient te vallen, terwijl het tweede deel vervolgens met een sleutel afgesloten wordt, kun je geluk hebben. Soms (maar meestal niet!) is iemand vergeten de pen te laten zakken, en dan kun je door simpel wat harder tegen de beide deurdelen te duwen de schoot van de tweede deur uit het corresponderende gat in de sluitplaat van de eerste deur forceren.

Kapiteel - Saint-Julien in Laizy

Die wetenschap kwam goed van pas toen we de kerk van Laizy in de Morvan wilden bekijken. De deur zat weliswaar op slot, maar er zat in beide deuren genoeg beweging. Na wat wrikken en nog wat extra gedoseerd geweld knalde de schoot uit de uitsparing in de sluitplaat en kon ik naar binnen.
Nou is dat natuurlijk simpelweg inbraak, hoewel in dit geval niet met het oog op diefstal. Maar sommige kerken bevatten kostbaarheden, en het kan zijn dat er een alarm op de deur zit, of nog simpeler, een overbuurman of –vrouw kan de politie waarschuwen, en hoe leg je dan in het Frans uit dat de deur “per ongeluk” openging toen je er tegenaan leunde?

Kapiteel - Saint-Julien in Laizy

Het was dus zaak snel de foto’s te maken waar ik voor kwam, en hem daarna zo spoedig mogelijk te smeren. Ik kreeg de deur weliswaar niet meer volledig dicht, maar wel zover gesloten dat hij voor het oog dicht was.
Het interieur van de kerk bleek de moeite overigens meer dan waard. Ik ken in deze hoek inmiddels ook wel aardig wat romaanse kerken, maar deze spant duidelijk de kroon.
De moraal van dit verhaal? Probeer altijd even of er beweging in een deur zit. Het is niet de eerste keer dat één van ons dacht dat een deur op slot zat, terwijl hij gewoon bleek te klemmen.

Arcatures - Saint-Julien in Laizy

Voor een volledig serie van deze geslaagde inbraakpoging, klik hier.

Een dagtocht naar Autun vanaf La Tuilerie de Chazelle is niet volledig zonder de deur van de kerk in Laizy uitgeprobeerd te hebben!